Przegld sportowy program tv

Moses was confirmed to be with the Eagles at the Radisson Blu Hotel camp in Wroclaw amid uncertainty surrounding his whereabouts. By Gowon Akpodonor with agency reports. Latest Sport. Stumbling PSG hope to rediscover form in depleted Ligue 1. After the French league's sputtering return with three top-flight matches postponed due to Covid, clubs approach this weekend again depleted by illness as well as absences at the Africa Cup of Nations.

Facebook Twitter WhatsApp Telegram. Lacklustre Liverpool show Salah's true value. Liverpool's inability to break down an Arsenal side that played for over an hour with 10 men as Thursday's League Cup semi-final, first leg ended gave the Reds a worrying insight into what life could be like without Mohamed Salah. Wanie z takim zjawi- skiem mielimy do czynienia w Polsce w latach sze- dziesitych, kiedy to modsi liczcy w drugiej poowie dekady nie wicej ni 40 lat dziaacze z pokolenia ZMP mieli ochot zaj wreszcie stanowiska od lat okupowane przez starych, ktrzy mieli wtedy po pidziesit kilka, szedziesit par lat i ani myleli o odpoczynku.

Potem do tej swo- istej formacji pokoleniowej przy wszystkich koniecznych zastrzeeniach zaliczano jeszcze m. Wszyscy oni niezalenie od dzielcych ich rnic, ktre szczeglnie pniej wyranie daway zna o sobie rozpoczynali karier polityczn w latach pidziesitych, pracujc w tzw.

Gomuka by o nich wszystkich na og dobrego zdania i wanie wrd nich zwaszcza pod koniec lat szedziesitych upatry- wa nastpcw aktualnego kierownictwa. Oczywicie nigdy sowa na ten te- mat nie powiedzia, ale to ju byo wyrane. Sucha ich uwanie i nigdy adnego z nich na posiedzeniu Biura czy Sekretariatu nie zruga. Wiem, e rozwaa staran- nie walory kadego z nich. Z tego, co wiem, mia do- br opini o wszystkich trzech, ale jak przypuszczam uwaa, i w najwikszym stopniu kwalifkacje na ewen- tualnego I sekretarza KC posiada Tejchma.

Kocioka nie wyklucza, ale raczej liczy na jego przydatno w rzdzie by moe widzia w nim przyszego premiera?. Mia- em okazj zapyta Stanisawa Kocioka i Jzefa Tejchm o to, czy mieli wwczas to poczucie pewnego uprzywi- lejowania, czy zdawali sobie spraw z tego, e Gomuka w jaki sposb wyrnia ich i faworyzowa. Obaj nieza- lenie od siebie byli skonni z tym si zgodzi J. Jednak to nie awanse modszych dziaaczy i potencjalna generacyjna wymiana kierowni- ctwa szczeglnie poruszay aktyw partyjny i przykuway uwag obserwatorw.

Formalnie i ofcjalnie PZPR jawi si miaa jako monolit, lecz powszechnie wiadomo byo, e w partii zawsze istniay rywalizujce ze sob o wpy- wy skrzyda, koterie, orientacje, frakcje, grupy. Zdarzao si, i osoby zaliczane do rnych odamw partii wicej dzielio, ni czyo. Z sytuacj tak mielimy do czynie- nia take w latach szedziesitych, kiedy to w kierowni- czych gremiach partyjno-pastwowych ujawniy si co najmniej dwie konkurujce ze sob o wpywy nieformal- ne koterie partyjne, nazywane partyzantami i lzaka- mi.

Uwani obserwatorzy polskiej sceny politycznej po- tencjalnego sukcesora Gomuki widzieli nie tyle wrd modszych dziaaczy, co raczej w jednym z dwch lide- rw wyej wspomnianych rywalizujcych ze sob grup. Niekwestionowanym wodzem pierwszej by wczesny minister spraw wewntrznych gen. Katew ce. Ma ew 6 e prte6staw a[ce l6war6a 6 erka, ,. Zawsze zmian dokonywano w sytuacjach kryzyso- wych, czsto w okolicznociach nasuwajcych skojarze- nia z paacowym zamachem stanu.

Skoro za przepro- wadzano je w momentach niezwykych i wyjtkowych, wrd czci dziaaczy moga pojawia si pokusa sztucz- nego wywoywania sytuacji kryzysowych. W odniesie- niu do r. Ale modzi zdolni rwnie cze- kali, a wymr stare niezdarne pierdoy. Bya wic po- trzeba zmian. Ten ustrj nie zna mechanizmw zmiany, nie tylko na szczycie. Sprawa ydowska bya wic instru- mentalna, wywoywaa inne szersze procesy.

Ofarami tego sztucznego wiatru padali rwnie ludzie, ktrzy nic z ydostwem nie mieli wsplnego. PRL nie bya pastwem w peni suwerennym, chocia stopie i charakter uzale- nienia od Zwizku Radzieckiego zmienia si. Nic wic dziwnego, e zwaszcza w sytuacjach kryzysowych z niezwyk uwag przygldali si ukado- wi si w kierownictwie polskiej partii, jak i ambicjom po- szczeglnych dziaaczy. Powanym sygnaem ostrzegaw- czym, e w PZPR dzieje si co niedobrego, bya dla nich znana manifestacja poparcia dla Gierka, zorganizowana przez cz aktywistw 19 marca r.

W Moskwie z uwag ledzono wczesne wydarze- nia w Polsce, przy czym dla tzw. Leonid Breniew coraz wyraniej faworyzowa Gierka. Wszelako jak stwierdzi po latach sam Kostikow gdzie midzy wrzeniem a listopadem r.

Zapytany w tym czasie przez Konstantina Katuszewa, sekretarza KC KPZR zajmujcego si polityk midzynarodow, o alternatyw w Polsce, Kostikow jak sam napisa odpowiedzia szybko, zdecydowanie i z przekonaniem: Edward Gierek. Kostikowowi polecono monitorowanie caej sprawy. Po latach radziecki dziaacz stwierdzi otwarcie: bya to jedna z najbardziej tajnych spraw, z jakimi miaem do czynienia w cigu 16 lat pracy w KC.

Chciabym by dokadnie zrozumiany. Nigdy nie syszaem o jakiej decyzji, e Gierek ma zmieni Gomuk. Uwzgld- nialimy jedynie sytuacj, ewentualno, w ktrej moe odchodzi Gomuka, i kto musi obj po nim funkcj. Chodzio o to, aby dobrze wczeniej tego kogo zna, wiedzie, czego mona si po nim spodziewa, wiedzie, czy angaowa si w poparcie, czy zachowa wstrzemi- liwo.

Byo to tym waniejsze, e w Moskwie ambasada PRL energicznie zajmowaa si lansowaniem kandydatury Moczara na stanowisko szefa partii. W czasie jednego z przyj zwizany z partyzantami ambasador Jan Pta- siski tak si nawet zagalopowa, e wznis toast: Wy- pijmy za nasze Moczarstwo!

Tak, przyjaciele, Moczar- stwo!. Kostikow nie kry swojego oburzenia wywoa- nego tego typu demonstracjami promoczarowskimi, ktrych organizatorzy w jego ocenie wystpowali otwarcie przeciwko przywdztwu Gomuki! To, co wy- prawiali w roku i take jeszcze w , przekracza- o granice przyzwoitoci wobec ofcjalnych wadz, kt- rych byli przedstawicielami.

Moczar nie mia jednak w Moskwie szans, gdy ju miano tam powane problemy z innym narodowym ko- munist prowadzcym wwczas stosunkowo nieza- len polityk zagraniczn przywdc Rumunii Nicolae Ceauescu. W adnym razie nie chciano, aby co takiego powtrzyo si w Polsce. Sowieci coraz wyraniej stawia- li wic na Gierka, ktrego zapraszano na wypoczynek na Krym, gdzie nieofcjalnie spotyka si z Breniewem.

Wiele wskazuje na to, e Gomuka by tego wszystkiego wiadom. W czerwcu r. Wydaje si, e na Kremlu zdecydowano si na niego z kilku powodw. Po pierwsze, ZSRR liczy na rozwj polskiego przemysu stoczniowego, podczas gdy Gomuka by temu przeciw- ny i nakady na t dziedzin przemysu miay by ogra- niczane.

Po drugie, Wiesaw partyjny pseudonim Go- muki mia by przeciwny nadmiernemu uzalenianiu lk pa W a6s awa 6ema k. Po trzecie, nie bardzo by w stanie doj do porozu- mienia z Rosjanami w kwestii polityki surowcowej: do- maga si w tym wzgldzie coraz wicej od ZSRR, na- tomiast nie by skonny zwiksza tam eksportu wgla energetycznego.

Po czwarte, mia zupenie inn od towa- rzyszy radzieckich wizj Rady Wzajemnej Pomocy Go- spodarczej. Gomuka chcia tam dokona daleko idcych zmian, m. I wreszcie, po pite, inaczej ni Breniew zapatrywa si na konfikt radziecko-chiski by prze- ciwnikiem ostatecznego zrywania z Chisk Republik Ludow. Zreszt w tej tej ostatniej kwestii przez cay czas by bardzo nieufny. Poza tym w mi- n u za m w mi i- i dzynarodowym ruchu komunistycznym zawsze istotn y ym awsze istotn n rol odgrywaa osobista pozycja poszczeglnych dzia dzia po z ny h ddzia ia- y aczy, bdca w znacznym stopniu pochodn dugoci d d go i u h n ug ci ich stau partyjnego i roli odgrywanej w okresie II woj- w ej ok ie II wooj oj- ny wiatowej.

Pozycja Chruszczowa bya niepodwaalna w y ie odw waalnna nie tylko z powodu roli, jak ZSRR odgrywa w bloku k R g y a bloku ku. Z W czasie Wielkiej Wojny Ojczynia- a y nej jako czonek stalinowskiego Po- P g litbiura Wszechzwizkowej Komu- m nistycznej Partii bolszewikw by y on czonkiem rad wojennych kilku u frontw przede wszystkim za za- syn jako gwny politruk w czasie a bitwy stalingradzkiej. Rwnie wic w ze wzgldu na osobiste dokonania a o w ruchu komunistycznym radziecki przywdca mia moralne prawo traktowa Gomuk z gry.

Natomiast zmienio si to nieco, gdy w padzierniku r. Na swj sposb liczy si on z Gomuk, take i dlatego, e gdy w czasie wojny on zaledwie suy w aparacie politycznym Frontu Po- udniowego, Wiesaw by ju sekretarzem generalnym PPR. Wiadomo, e mimo rozmaitych zastrzee pod jego adresem Breniew przynajmniej przez pewien czas do r.?

Wobec Gierka ju bez adnych ogranicze mg odgrywa rol mentora, szefa, starsze- go brata Ponadto jako byy robotnik grnik wzgldy klasowe! Gierek wydawa si gospodarzom Kremla znakomitym kandydatem do sukcesji w Polsce. Spodziewali si, e po objciu wadzy zrezygnuje z jakiegokolwiek wspierania indywidualnego rolnictwa i jednoznacznie opowie si za kolektywn gospodark roln. Dzi wiemy take, e nie by dla nich czowiekiem nowym i nieznanym. Przeciw- nie o czym jednak wwczas szersza opinia publiczna w Polsce nie bya poinformowana Sowieci od dawna stawiali na niego.

Wiadomo o tym dopiero od niedaw- na za spraw znanego rosyjskiego historyka Aleksandra M. Oriechowa, ktry w r. Ot w myl znanej od lat relacji Gomuki dla kierow- nictwa PZPR w trakcie tych rozmw Chruszczow mia do polskich towarzyszy pretensj o to, e zaproponowali skad nowego Biura Politycznego bez kilku towarzyszy, ktrzy s wyrazem sojuszu polsko-radzieckiego, a mia- nowicie: tow. Owiadczyem, e my nie mamy takich tendencji, nie chcemy zrywa przyjani ze Zwizkiem Radzieckim. Natomiast we wspomnianej Notatce Chruszczow wy- mieni Rokossowskiego, Jwiaka i Nowaka, ale zamiast Mazura pojawio si tam nazwisko Gierka.

Jak to si stao, e na Kremlu za swoje- go czowieka, obok marszaka Rokossowskiego oraz pa- ru wpywowych natoliczykw jedna z frakcji w onie PZPR w latach Zapytany o to Andrzej Werblan od- par, e na Kremlu poznano bliej Gierka, gdy w latach czterdziestych do belgijskich komunistw przybywa- li z Moskwy specyfczni kontrolerzy i konsultanci. Da im si wwczas pozna z jak najlepszej strony. Pa- mita przy tym trzeba, e Belgia obok Austrii, Fran- cji i Woch bya tym pastwem w Europie Zachodniej, w ktrym w pierwszych powojennych latach komunici wspuczestniczyli w rzdzeniu i w ocenie Moskwy tam byy najwiksze szanse na przejcie wadzy.

Wydaje si, e kontakty Gierka z towarzyszami ra- dzieckimi nawizane w Belgii w latach czterdziestych, ktre jak wida miay pewne znaczenie w padzier- niku r. Co ,lc e Warstaw. Obser- watorzy polskiej sceny politycznej coraz czciej zresz- t zwracali na niego uwag. Podkrelano jego syste- matycznie rosnc pozycj, do czego midzy innymi przyczynio si niemal wzorowe przygotowanie w wo- jewdztwie katowickim pobytu Chruszczowa, w czasie jego podry po Polsce w r.

Umocnio to pozycj Gierka jako niekwestionowanego gospodarza na l- j g y y j y sku i w Zagbiu Dbrowskim, z ktrego zdaniem li- czy si nawet Gomuka s. Tymczasem latem r. Gierek podobno obawia si powanie o swoj przy- szo.

Trudno powiedzie, czy bdnie ocenia wasne pooenie, czy te znakomicie maskowa si i wiedzc, e czas pracuje na jego korzy, czeka na swoj godzin. Wiele wskazuje na to drugie.

Na przykad latem r. W trakcie tych spotka omawiali podobno i zmiany personalne, jakie powinny by przeprowadzone w Polsce po odsuniciu Gomuki. Trudno jednak orzec, czy jest to tylko plotka, czy te tego typu rozmowy faktycznie byy wtedy prowadzone. W myl innej opowieci, ktrej autor jak i poprzed- niej zastrzeg sobie anonimowo, grupa dziaaczy partyjnych miaa ju do autokratycznych rzdw Go- muki i chciaa si go pozby, co jak ju wspomniano byo w praktyce niemoliwe w sposb statutowy.

W myl tej relacji Gierek mia wwczas przekonywa bliskich mu towarzyszy, e bez wielkiego spoecznego wstrzsu nie da si odsun Gomuki od wadzy i dlatego naley do- prowadzi do takiego wybuchu.

Mia przy tym nawet po- wiedzie, e jeli bdzie taka potrzeba, to wyle si do pracy w Stoczni Gdaskiej tysic grnikw-komunistw, ktrzy ju bd wiedzieli, co trzeba zrobi. Tysica ta- kich godnych najwyszego zaufania osb w myl tej rela- cji nie znaleziono, ale okoo dwustu pono tak. Odrzumy jednak spiskowe wizje dziejw. Jest faktem, i w tamtej konkretnej sytuacji wybuch spoeczny by tyl- ko kwesti czasu. Z drugiej strony, gdyby w r. Wyranie trzeba podkreli, e nie byliby w stanie zrobi tego adni prowokatorzy ani inspiratorzy!

Polacy w swej masie nie pamitali ju, w jakich oko- licznociach Gomuka powrci do wadzy w padzier- niku r. Wwczas to w oczach milionw uosabia wielkie nadzieje na lepsz przyszo dla bardzo wielu by prawdziwym bohaterem narodowym. Nigdy przed- tem ani nigdy potem aden komunista w Polsce nie cie- szy si takim spoecznym uznaniem i poparciem. Do powszechnie zaufano mu wtedy i chyba uwierzono, e bdzie w stanie uczyni system bardziej sprawnym i wy- dajnym ekonomicznie oraz bardziej sprawiedliwym i efektywnym politycznie.

Stosunkowo szybko jednak okazao si, e to, na co Gomuka skonny by przyzwoli spoeczestwu, w adnej mierze nie zaspokajao ambicji i aspiracji jego znacznej najbardziej wyrobionej poli- tycznie i najlepiej wyksztaconej czci.

Byoby jednak niesprawiedliwoci utrzymywa, e w czasie ponad czternastu lat rzdw Gomuki Pol- ska w ogle si nie zmienia. Po Padzierniku kontynu- owana bya industrializacja, modernizacja i urbanizacja kraju, dziki czemu Polska stopniowo przeksztacia si z pastwa rolniczego w przemysowo-rolnicze.

Pod ko- niec lat szedziesitych ju ponad poowa ludnoci y- a w miastach. Zwizane to byo zarwno z migracjami, jak i byo nastpstwem powojennego wyu demografcz- nego: w r. Systematycznie odbudowywana z wo- jennych zniszcze Warszawa przekroczya poziom liczby mieszkacw sprzed II wojny wiatowej. Niemniej jednak w drugiej poowie lat szedziesi- tych coraz wicej osb zdawao sobie spraw z tego, e czas Gomuki mija bezpowrotnie, e jego programy: polityczny, spoeczny i ekonomiczny, wyczerpyway si w przyspieszonym tempie.

Stopniowo kumuloway si zjawiska negatywne i w ten sposb z wolna tworzya si sytuacja wybuchowa. Detonatorem mogo by praktycz- nie wszystko. Staa si nim podwyka cen wielu artyku- ' ':. W jej nastpstwie doszo do wybuchu protestw spoecznych na Wybrzeu s. Niezalenie od rozlewajcej si po kraju rewolty przyczyniy si do tego zakulisowe rozgrywki w kierownictwie PZPR.

O ile nie ma w praktyce adnych niepodwaalnych dowodw na to, e ktokolwiek z dzia- aczy partyjnych sztucznie za spraw jakich politycz- nych prowokacji doprowadzi do spoecznego wybuchu, o tyle nie ma najmniejszej wtpliwoci co do tego, e gdy ju do tego wybuchu doszo, to cz dziaaczy szczebla centralnego podja mistern gr, ktrej jednym z celw byo doprowadzenie do politycznego przesilenia.

Zrozu- miae jest, e osoby zaangaowane w te dziaania po la- tach wolay mwi o swoim udziale nie tyle jako o puczu w KC, co o politycznym rozwizaniu bardzo powanego kryzysu. S to ju reszt sprawy niele opisane w litera- turze przedmiotu. Wiadomo na przykad, e istotn rol w obaleniu p y , Gomuki odegra Moczar, ktry pozycj I sekretarza Gom om mu uk ki i oode deg egra ra a M Mo Moc ocza zar, ar, , kt kt ry ry ppo poz ozyc ycj cj I I s I sek ekr kret eta tarz rza za KC w jakim stopniu podway ju C w KC w ja w j kim aki s m opn stopniu pniu po u podwa odw y way ju y ju u w r.

Nie jest pewne, czy wsp- w 68 rr. Ni Niee jeesst p peewwnne, , cczyy wwsp sp p- pracowa wwczas w jakikolwiek ac pra w cowa w w cz wc s zas w j w ki ak olw ko ie wi k sposb z Gierkiem, cho wydaje si, p b z Gie kkiem, hho w d je i, e przynajmniej do pewnego mo- p zy aj n j o d ewne o mo mentu byli sojusznikami.

Te s cyfczny sojusz przetrwa lub mo- f n so us p e w b mo e zosta reaktywowany w grudniu e o ea y o an w g d u r. Wydaje si, e Gierek nie darzy zaufaniem Moczara. Trudno jednak powiedzie, kiedy zdecydo- wa si na pozbycie si go z kierow- nictwa. Faktem pozostaje, e skorzy- sta z pierwszej okazji, by odstawi go na boczny tor. Moczar zosta prezesem Najwyszej Izby Kontroli. Skierowanie na to sta- nowisko susznie lub nie uwaa- ne byo do powszechnie za rodzaj politycznej emerytury.

Jednoczenie odwoano Moczara ze stanowiska sekretarza KC. Wraz z nim sekretarzem KC przesta te by Artur Starewicz, ktrego nie- dugo potem mianowano ambasadorem w Londynie. Wysyanie wsppracownikw byego I sekretarza KC w ambasadory byo zreszt w r.

Najpierw gen. Jeszcze bardziej gruntown wymian kadrow przeprowadzono w grudniu r. Jak si wydaje, bardzo szybko wczu si w rol ojca narodu i ani myla oddawa ster wadzy. Jak na standardy realnego socjalizmu byy to daleko idce zmiany kadrowe, a w poczeniu z tym, co doko- nao si w cigu poprzedniego roku, wrcz rewolucyjne. Wystarczy powiedzie, e rok wczeniej z osb wybra- nych do kierownictwa na zjedzie czonkami Biura Poli- tycznego byli tylko Gierek, Kruczek i Tejchma, a w ogle w kierownictwie znajdowali si wtedy jeszcze tylko Ja- gielski, Jaroszewicz, Olszowski i Szydlak.

Z Biura zostali natomiast jak wtedy mwiono wy- prowadzeni: Moczar, Jzef Cyrankiewicz po dwudzie- stu trzech latach nieprzerwanego w nim zasiadania re- kord w historii PZPR oraz Stefan Jdrychowski. Kil- S J y kanacie dni pniej zgodnie z utrwalajc si w PRL kkan ana nac ci cie d e dn dni ni pp n nie iej ej zg zgo god odni nie z utrwala ie z z uutrw trw wal alaj ajc c tradycj Sejm dokona zmian tr t ady trad cj dycj j Se S m Sejm do m d kon doko w skadzie Rady Ministrw.

Jdry- ww ssk kaadz zie ie RRRaddyy MMMinnis istr chowski dugoletni przewodnicz- c ow cho ski ws d i ug du le gol ni p etn rze pr cy Komisji Planowania przy Radzie y KKo isji Pl n wa ia p Ministrw, po trzyletnim epizodzie M n tr w, o rz et im w MSZ wraca do pracy gospodar- w S w ac a czej na stanowisku ministra fnan- c j a a ow sk m n sw. Zwolniony przez niego fotel w n ny p e ministra spraw zagranicznych obj m n r sp aw za a c Olszowski.

VI Zjazd i nastpujce po nim zmiany kadrowe dodatkowo wzmoc- niy pozycj Gierka. Dopeniaa si zainicjowana kilka lat wczeniej generacyjna wymiana. Na 19 czon- kw kierownictwa partyjnego a 15 urodzonych byo po r. Do lutego r. Nowa elita wadzy bya wic nie tylko najmodsza w pastwach bloku, ale w ogle jedn z naj- modszych w Europie. Wielu awansowanych wizanych byo w potocznym odczuciu z grup lsk i std zapew- ne spor popularno zyska wwczas dowcip: Uwa- ga!

Pocig pospieszny z Katowic wjeda na tor pierwszy, prosz odsun si od stokw. Gierek utrzymywa, e powiedzenie to nie tylko byo zoliwe, ale i nieprawdziwe. Faktycznie w caej deka- dzie do najwyszego kierownictwa partyjno-pastwo- wego z Katowic wszed tylko Tadeusz Pyka, pozostali lzacy, m. Szlachcic, Babiuch czy Szydlak, praco- g y y wali w stolicy od lat. Do tego jednak naley doda wielu doradcw, dyrektorw generalnych, prezesw, podsekre- tarzy itd. Symboliczn postaci moe tu by byy redak- tor naczelny Trybuny Robotniczej Maciej Szczepa- ski w latach wszechwadny prezes Komitetu ds.

Radia i Telewizji. Jerzy Ei sler! Na osod obniono o kilkanacie procent ceny telewizorw, pra- lek i odkurzaczy, cho wiadomo byo, e najubosi i tak z tego nie skorzystaj. Jako pierwsi zastrajkowali pra- cownicy Stoczni Gdaskiej im. Lenina, ktrzy rankiem 14 grudnia poniedziaek zebrali si przed gmachem dyrekcji. I tu czekano daremnie sekretarz wojewdz- ki Alojzy Karkoszka by wtedy w stolicy.

Manifestanci ruszyli wic, z coraz bardziej radykalnymi hasami, na miasto. Walki uliczne trway do pnych godzin wieczornych, byo kilkudziesiciu rannych. Na- stpnego dnia do strajku doczyy inne zakady Trj- miasta, trway starcia uliczne. Tymczasem w Warszawie na na- radzie kierownictwa partii i pastwa Wadysaw Gomuka nakaza uycie broni palnej.

Tego dnia zgino w Gdasku co najmniej 7 osb, kilkaset zostao rannych, a ok. Demonstranci nie dopucili stray poarnej. Zginy 2 osoby, 11 zostao rannych. Do najtragiczniejszych wydarze doszo w stoczni im.

Komuny Paryskiej w Gdyni, gdzie strajk mia pocztkowo charakter pokojowy. W wyniku gwatownych walk ulicznych tego dnia w Gdyni zgino co najmniej 18 osb w wieku lat wszyscy od ran postrzao- wych.

Symbolem tej tragedii i caego Grudnia 70 staa si scena z gdyskiej ulicy, kiedy to tum demonstrantw niesie na drzwiach ciao zabitego letniego robotnika portowego Zbigniewa Godlewskiego. Fala strajkw i demonstracji rozle- waa si stopniowo na inne miasta, m. Najbardziej gwatowny przebieg miay one w Szczecinie, gdzie akcje protestacyjne podjo w sumie ok. Adolfa Warskiego starli si w ulicznym pochodzie z od- dziaami MO.

Pod siedzib KW, podobnie jak w Gda- sku, zebra si ponad tysiczny tum manifestantw. Do poncego budynku nie dopuszczono stray poar- nej. Kilka osb podczas prby zdobycia siedziby miejsco- wej SB zostao zastrzelonych przez bronicych gmachu funkcjonariuszy.

Tego dnia w walkach ulicznych zgino w Szczecinie 12 osb. W sumie 17 grudnia, najkrwaw- szego dnia wydarze, zgino 30 osb. Liczba pokrzywdzonych od pocztku wymykaa si medycznym statystykom, gdy uczestnicy star ulicznych ze wzgldu na swoje bezpieczestwo czsto podawali inn przyczyn obrae.

Podczas maso- wych aresztowa MO dopuszczaa si bestialskich aktw przemocy, prowadzcych w konsekwencji nawet do trwa- ego kalectwa. W asycie MO zastraszone rodziny cho- way zabitych grzebanych pospiesznie noc, czsto na podstawie sfaszowanego aktu zgonu. Nieujawniona lista ofar przez dugie lata bya przedmiotem spekulacji.

Wedug ofcjalnych danych zgino 45 osb w tym 2 milicjantw i 1 onierz , zostao rannych z tego ok. Do akcji pacyfkacyjnej uyto ok. A biorc pod uwag siy wojskowe, skierowane do ochrony obiek- tw na terenie caego kraju, byo to: ok. Do dziaa skierowano take co najmniej 9 tys. Zuyto cznie tys. Straty materialne szacowano na ponad mln z.

Podpaleniu i cakowitemu bd czciowemu zniszczeniu ulego 19 budynkw uytecznoci publicznej. Do koca PRL nie podjto ofcjalnego ledz- twa w sprawie zasadnoci uycia broni palnej czy te za- bitych i pokrzywdzonych. Jzef Cyrankiewicz ju jako przewodniczcy Rady Pastwa zakaza prokuraturom wszystkich szczebli prowadzenia dochodze zwizanych z wydarzeniami grudniowymi. Wadza zaja si jedy- nie kwesti materialnego zadouczynienia. Ustalono szczegowe kryteria i kwoty odszkodowa. Tylko nie- licznym rodzinom udao si doprowadzi do sdowych procesw o zadouczynienie.

Prokuratur prboway wyrczy powoywane kolejno trzy komisje partyjne: Ja- na Szydlaka, Wadysawa Kruczka i Hieronima Kubiaka. Cz po- stpowa umorzono, gwnie ze wzgldu na mier oskaronych lub niewykrycie bezporednich sprawcw '' la t aa a cach Ir[m asta.

Proces o tzw. Oskareni s m. Wojciech Jaruzelski, b. Tadeusz Tuczapski, gen. Wiesaw Gop b. Liczcy stron akt oskarenia wnioskowa o przesuchanie wiadkw i odczytanie zezna kolejnych osb. Kolejnych kil- kaset pozycji to dokumenty wczesnych wadz pastwo- wych i partyjnych oraz dokumentacja medyczna ofar. Pami ofar gru- dniowych, czynnego oporu, walki z ko- munizmem staa si trwaym elemen- tem wiadomoci zbiorowej Polakw.

Ofcjalna propaganda od pocztku sta- raa si podkrela kryminalny cha- rakter zaj ulicznych wyolbrzymiajc wypadki pldrowania sklepw, naduywania alkoholu itp. Walka o pami trwaa wic od samego pocztku. Ju w 21 postulatach strajkujcych w r. W styczniu i lutym r. Na pochodach pierwszomajowych w Gdasku i Szczecinie niesiono transparenty z podobnymi hasami i spowite kirem fagi, na grobach polegych i w miejscach strzelaniny zoono kwiaty.

Do prb upamitnienia do- szo jeszcze podczas Wszystkich witych w r. Potem na kilka lat inicjatywy zamary, ale pami Grudnia, kultywowana niezalenie przez rne rodowi- ska, staa si spoiwem dla wielu grup opozycyjnych. Po- czwszy od wywodzcej si z harcerskiej Czarnej Jedynki grupy Antoniego Macierewicza, poprzez tzw.

Ju w pierwsz rocznic Grudnia grupa studentw i pracownikw naukowych warszawskich uczelni zebraa si w domu znanego polonisty prof. Witolda Doroszew- skiego, aby uczci pami ofar. Aresztowani przez SB, pniejsi dziaacze m. KOR, przeszli swoj opozycyjn inicjacj za spraw wydarze na Wybrzeu.

Grono ludzi skupionych wok Adama Michnika spisao i przerzucio za granic tamy z nagraniem rozmw Gierka ze strajku- jcymi stoczniowcami ze Szczecina, ktre w r. W grudniu r. Ducha odprawiono msz za ofary Grudnia uczestniczyli w niej m. Podobne naboestwo prbowali zor- ganizowa studenci KUL m. Od r. Demonstranci ok. Nie uszo to uwadze SB, ktra przed roczni- c w r. Lech Wasa zaapelowa wtedy do ok.

Rok pniej danie pomnika byo jednym z gwnych postulatw sierpniowego strajku s. Pomniki stany w Gdasku, Gdyni, Szczecinie i Elblgu. Nie sposb nie widzie Sierpnia 80 przez pryzmat Grudnia Liderzy strajkw sierpnio- wych m. Take wiele pniejszych sporw, dotyczcych m. Ale dla bardzo wielu Polakw, a przede wszystkim mieszkacw Trjmiasta, byo to traumatyczne dowiadczenie osobi- ste, ksztatujce stosunek do systemu komunistycznego. Grudzie nauczy robotnikw, jak strajkowa, jak for- muowa postulaty, jak skutecznie negocjowa z wadz i jak bezkrwawo osign zwycistwo.

Jednak 19 grudnia Gierek by ju w Warszawie. Usiowa nawiza ze spoeczestwem ni porozumienia, osi gwn czynic narodow wspl- not. Byo to przemwienie oglnikowe, czytane z kart- ki. Niemniej spodobao si Polakom zmczonym dr- tw mow Gomuki. Zmalaa te ilo ne- gatywnych oraz wrogich komentarzy, zmniejszy si kol- porta ulotek, sporzdzanie wrogich napisw i innych faktw wrogiej dziaalnoci.

Na biurka czonkw kierownictwa partii traf w tym czasie rwnie inny raport, sygnowany przez Departa- ment I MSW, czyli wywiad. Zawiera m. Jego zdaniem wadz w Polsce przeja grupa re- prezentujca technokracj. Pod tym pojciem rozumia kult sprawnoci ekonomicznej, technicznej i policyjnej. Gdy w Radomiu i Ursusie wybuchay strajki w czerwcu r. Dziennikarz stwierdzi m. Jest to w jego ustach najwysza pochwaa, na jak go sta.

By modszy, przystojny, ostrzyony na je- a Jzefa Cyrankiewicza, premiera, przezywano ysa Paa, a i Gomuka, zwany Starym, nie mia wiele wo- sw.

Mona byo odnie wraenie, e to typ energicz- nego faceta. Potraf mwi bez kartki, ze swad nawet. Od Gomuki rnia go umiejtno rozmowy z ludmi, empatyczne podejcie. Podczas swoich 60 urodzin ob- chodzonych uroczycie ale nie z tak pomp jak uro- dziny Bieruta goci osobow delegacj ludzi pra- cy. Spotkanie przeradza si czytamy w Trybunie Ludu w serdeczn, wzajemn wymian zda i opinii. Edward Gierek odnajduje wrd delegacji sztygara z kopalni Zawadzki Romana Wilka, wita si z nim ser- decznie. Jak ja si o ciebie baem mwi Edward Gie- rek nawizujc do niedawnej awarii w tej kopalni.

Propaganda podkrelaa, i wychowa si na Zacho- dzie i zna francuski. Rakow- skim rnia go dobra znajomo jzykw: francuskie- go i famandzkiego. Jawi si jako czowiek Zachodu, przynoszcy nadziej na europeizacj systemu. A jedno- czenie swojak, lzak spoza ukadw.

W spreparo- wanym wwczas na ich uytek yciorysie czytamy: Jest mionikiem poezji, zwaszcza twrczoci wybitnego polskiego poety Wadysawa Broniewskiego, a take za- palonym kibicem piki nonej, w tym szczeglnie dru- yn grniczych. Na plenum KC w marcu r. Ja jeszcze o jednej rzeczy chciaem zako- munikowa towarzyszom: ja mam powane trudnoci z pisaniem, formuowaniem. O jego intelektualnych moliwociach wiele mwi to, e by jedynym I sekre- tarzem w dziejach PRL, ktry bodaj nigdy nie napisa sobie przemwienia, mimo to cz z nich ukazaa si drukiem Jestecie wielk szans.

Wybr przemwie Ksikowe publikacje wystpie Pierw- szych stanowiy norm w krajach bloku. Przed partyjno-pastwowymi posiedzeniami, ktrym mia przewodniczy, przygotowywano mu szczego- we scenariusze, np. Nastpnie po wygoszeniu referatu przez tow. Kruczka to zdanie zostao podkrelone, by I se- kretarz go nie przeczyta powiedzie mia: Dzikuj towarzyszowi Kruczkowi za wygoszenie referatu.

Otwie- ram dyskusj. Jako pierwszy zabierze gos I tak dalej. Czytanie duszych tekstw mczyo go. Cokolwiek powiedzie o Gomuce, trzeba przyzna by inteligen- tnym samoukiem nadrabiajcym braki w wyksztaceniu wyjtkow pracowitoci, w czym pomagaa mu dosko- naa pami.

Gierek ambicji intelektualnych nie mia. W swoim ywiole czu si, gdy wyjeda w teren, gdy mia si z kim spotka, porozmawia. Wielogodzinne wgryzanie si w problem przerastao go. Czasami nie zapoznawa si nawet z krtkimi notatkami. Rzeczywicie, szczeglnych ambicji kulturalnych Gierek nie przejawia. Cho moe to i dobrze, zwaywszy na proces Melchiora Wakowicza, ingerencje w Dejmkowe Dziady czy inne aberracje gomukowskiej polityki kulturalnej.

Urodzi si 6 stycznia r. Ojciec przyby do Zagbia Dbrowskiego za chlebem z Kielecczyzny. Zgin w wypadku w kopalni w r. Matka, pochodzca ze starej grniczej rodzi- ny, wkrtce wysza powtrnie za m. Poniewa w wol- nej ju Polsce trudno byo o prac, w r. W szkole may Gierek zdoby bieg znajomo francuskiego. Ju jako trzynastolatek zacz prac w kopalni. W wieku 18 lat wstpi do Fran- cuskiej Partii Komunistycznej. W r. Wybuch strajk. Za udzia w nim Gierek zosta wyrzucony z Fran- cji bez prawa powrotu.

Ten dziesicioletni pobyt we Francji uksztatowa go. Franciszek Szlachcic, pocztko- wo najbliszy wsppracownik, uwaa, e Gierek mia kompleks niszoci przede wszystkim wobec Francuzw. On tam si wychowa, tam y, by midzy nimi. Kilka lat spdzi w Polsce.

Wychodzcy z Wielkiego Kryzysu kraj nie mg mu da jednak pracy. Po odbyciu suby wojskowej Gierek wyjecha do Belgii. Do tworzo- nej w r. By chyba jeszcze jeden powd. Wychowany na Zachodzie Gierek daleki by od patriotycznych uniesie rodakw, bardziej przy- pomina spokojniejszych w tym wzgldzie Belgw czy Francuzw. Gierek nie by typem rewolucjonisty, ktry za wszel- k cen chce przebudowa wiat.

Nawet nie nalea do KPP. Od starych komunistw kochajcych wycznie parti rnio go midzy innymi to, e kocha rodzin. Z on Stanisaw czyy go bardzo silne wizi. Czsto radzi si jej i sucha. Chyba jej wanie naley zawdzi- cza w wystpieniach ma silne akcenty feministyczne, podkrelanie roli rodziny. W listopadzie r. Nawoywa: Konieczne jest te ulenie kobiecie w cikich pracach domowych myciu okien, praniu, sprztaniu. Pod koniec lat Cho niewiele miay wsplnego z rzeczywistoci, to odegray podobn rol co skandal z naszyjnikiem Marii Antoniny przed rewolucj francu- sk: delegitymizoway rzdzcych.

Nieco zoliwie mona Gierka nazwa pierwszym sekretarzem w kapciach. Do siedziby KC przychodzi ok. Bywao, e ju do pracy nie wraca, jeeli ju, to najwyej na dwie godziny.

Na weekendy jedzi do Kato- wic albo aska na Mazurach. Rni si tym od swojego poprzednika, ktry do pracy przyjeda jak zapami- ta Jerzy Waszczuk z dokadnoci galicyjskich poci- gw, a nastpnie tyra do pna.

Karier w partii rozpocz Gierek troch przypadkiem. Gdy zakoczya si II wojna wiatowa, zosta przywdc Polonii belgijskiej. Mia ju wtedy on i dwch synw. Jego zasug jak opowiada byo wysanie z Belgii do Polski kilku tysicy tak potrzebnych wwczas w kraju wykwalifkowanych robotnikw.

Odmwi, pa- mitajc wydany przez francusk administracj zakaz wjazdu. Na stae do kraju przyjecha w r. Jednak praca z dala od rodziny w nieznanej so- W tta kesmeaaat ra6t eck eqe Iar [a 6aqar aa aa!

Wysano go do Ko- mitetu Wojewdzkiego w Katowicach. Ostatnim etapem jego edukacji by kurs w Centralnej Szkole Partyjnej w latach Podczas takich kur- sw i szkole suchacze przede wszystkim poznawali w zwulgaryzowanej wersji marksizm-leninizm-stali- nizm i histori WKP b.

Co z tych nauk w gowie Gier- ka chyba pozostao. Stalinizm nie kojarzy mu si z tzw. Stalinowski mit powszech- nego entuzjazmu i powicenia, zapau do pracy, boha- terskiej industrializacji epoki Bieruta by take jego mi- tem. Dlatego te propaganda lat Inna sprawa, e zrzucenie odpowiedzialnoci za wydarzenia grudniowe na Gomuk postawio przed gierkowsk eki- p problem cigoci i wasnej tradycji. W tej sytuacji po- wrt do niektrych stalinowskich wtkw wydawa si poniekd jedynym rozwizaniem.

Niezmiernie wanym w biografi Gierka wydarzeniem bya jego interwencja podczas straj- y w ie r kw, ktre wybuchy w r. Gierek odwanie zjecha na d, a mg k r D g si spodziewa wszystkiego, i po rozmowie, ktr nazwa e p s nieatw to zdecydowanie za mao, udao mu si nam- at n e wi grnikw, by powrcili do pracy n i w s. Za to spotka go awans zosta wybrany na jednego z sekretarzy KW. Sta si wwczas chy- a Wy r ba mona tak powiedzie osobistym doradc Bieruta n a b ak w sprawach wgla i stali.

Janusz Rolicki, autor jedynej jak dotd biografi Gierka, twierdzi, e jej bohater zawdzi- cza kopa w gr wyobcowaniu w Komitecie Centralnym i bezbarwnoci. W okresie walki midzy grup puawsk i natolisk Edward Ochab, wczesny I sekretarz, mg chcie mie obok siebie jakiego pozbawionego zaplecza centryst. Gierek mia w sobie co z musilowskiego czo- wieka bez waciwoci. W yciu raczej pyn z prdem, ni nim kierowa.

Po wydarzeniach poznaskich w czerwcu r. We provide essential and sought after information about entertainment, culture, travel, food and drink, all in a compact, well-organized, glossy magazine. We also publish daily news digest Poland A. Warsaw, Mazowieckie, Poland Puls Biznesu portal covers news, analyses, and comments from the economy and financial markets.

The most influential business medium of the decade. Polska Cerekiew, Opolskie, Poland Polish Radio online covers the news, music, culture, science, history. You are always up to date with Polskie Radio. Europe Information about Poland. Stay informed on European and world news about economy, politics, diplomacy with Euronews. Warsaw, Poland Poland Today is an English-language publication covering news, politics, real estate, business, and international affairs.

Warsaw, Mazowieckie, Poland The latest news from Polish and the world, show business and politics. Rumors and news. Watch videos and photos. Warsaw, Mazowieckie, Poland Super Express covers the latest events, hard politics, gossip, quizzes, and the best photos in Poland. Poland Read the latest information and watch the video on the TVN24 news portal!

With us always up-to-date news from the country, from the world, live coverage and much more. Warsaw, Mazowieckie, Poland Daily news, pictures, and videos showing the beauty of Poland. Warsaw, Poland We live with what the city lives. In the online version of Zycie Warszawy, you will easily find all the necessary information about how the city works, who rules it and how, how to get around Warsaw. We also show our daily affairs, that is the life of the inhabitants.

London, England, UK Latest Poland news, world news, sports, business, opinion, analysis, and reviews from the Guardian, the world's leading liberal voice. Feedspot has a team of over 50 experts whose goal is to discover and rank blogs, podcasts and youtube channels in several niche categories.